Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2011

Παραδοσιακή - μοντέρνα ποίηση (πρόγραμμα σπουδών)

Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση






Σκοποθεσία:
• Να συνειδητοποιήσουν ότι η ποίηση αλλάζει, τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή της, από εποχή σε εποχή.
• Να κατανοήσουν ότι οι αλλαγές αυτές δεν είναι αυθαίρετες ή τυχαίες, αλλά εντάσσονται στο πλαίσιο γενικότερων καλλιτεχνικών και πολιτισμικών ρευμάτων.
• Να αποκτήσουν μια συνολική εικόνα της εξέλιξης της νεοελληνικής ποίησης.
• Να κατανοήσουν την έννοια του λογοτεχνικού κινήματος και τη σχέση ενός λογοτεχνικού κινήματος με την εποχή του.
• Να γνωρίσουν τα λογοτεχνικά κινήματα του ρομαντισμού, του παρνασσισμού, του συμβολισμού, του μοντερνισμού και του υπερρεαλισμού.
• Να κωδικοποιήσουν τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης (ελεύθερος στίχος, άλογο στοιχείο, δραματικότητα, καθημερινό λεξιλόγιο).
• Να κατανοήσουν τη διαφορά της έννοιας του «σύγχρονου» από το «μοντέρνο».
• Να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της ρήξης με την παλαιότερη ποίηση που φέρνει ο μοντερνισμός.
• Να γνωρίσουν τους κοινωνικούς παράγοντες και τις επιστημονικές φιλοσοφικές τάσεις που οδήγησαν στο μοντερνισμό.

Δεξιότητες:
• Να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας και της παραδοσιακής ποίησης και να τα εντοπίζουν σε ποιήματα.
• Να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά άλλων λογοτεχνικών κινημάτων σε ποιήματα.
• Να εντάσσουν ένα ποιητικό έργο σε μια θέση στη γραμμή της εξέλιξης από την παραδοσιακή στη μοντέρνα ποίηση.
• Να αισθάνονται το ρυθμό του ελεύθερου στίχου.
• Να εξοικειωθούν με το άλογο στοιχείο της μοντέρνας ποίησης και να είναι ανοικτοί στην πολυσημία του ποιητικού λόγου.
• Να πειραματίζονται με τις δυνατότητες της γλώσσας και τους συνειρμούς.

Περιεχόμενο:
Από τα ΚΝΛ της Α΄ Λυκείου:
• Δημοτικό τραγούδι: Της νύφης που κακοπάθησε.
• Β. Κορνάρος: «Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός»
• Ι. Βηλαράς: «Σαν πεταλούδα στη φωτιά»
• Α. Κάλβος: «Τα ηφαίστεια»
• Δ. Σολωμός: «Ελεύθεροι πολιορκημένοι»
• Λ. Μαβίλης: «Μούχρωμα»
• Κ. Παλαμάς: «Το πανηγύρι στα σπάρτα», «Αγορά»
• Κ. Χατζόπουλος: «Ήρθες»
• Λ. Πορφύρας: «Το θέατρο»
• Α. Σικελιανός: «Δείπνος»
• Κ. Βάρναλης: «Οι μοιραίοι»
• Κ. Π. Καβάφης: «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Ιθάκη», «Η σατραπεία», «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον», «Αλεξανδρινοί βασιλείς», «Ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύης», «Νέοι της Σιδώνος 400 μ.Χ.»

Από τα ΚΝΛ της Β΄ Λυκείου:
• Ν. Λαπαθιώτης: «Νυχτερινό»
• Κ. Καρυωτάκης: «Είμαστε κάτι...», «Μπαλάντα στους άδοξους ποιητές των αιώνων»
• Τ. Παπατσώνης: «Συνάντημα»
• Γ. Σεφέρης: «Πάνω σ’ έναν ξένο στίχο», «Ελένη», «Επί ασπαλάθων», «Ο βασιλιάς της Ασίνης», «Τελευταίος Σταθμός»
• Α. Εμπειρίκος: «Τρία αποσπάσματα», «Ηχώ»
• Γ. Βαφόπουλος: «Η Ελεγεία τω αδελφών»
• Γ. Ρίτσος: «Ρωμιοσύνη», «Ανυπόταχτη πολιτεία»
• Ν. Καββαδίας: «Πούσι»
• Ν. Εγγονόπουλος: «Νέα περί του θανάτου του Ισπανού ποιητού Φ. Γ. Λόρκα»
• Ο. Ελύτης: «Η τρελή ροδιά», «Η Μαρίνα των βράχων», «Στα χτήματα βαδίσαμε όλη μέρα», «Το Άξιον εστί, (Τα Πάθη, άσμα Η΄)»
• Ν. Βρεττάκος: «Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές»

Από τα ΚΝΛ Γ΄ Λυκείου:
• Μ. Σαχτούρης: «Η Αποκριά»
• Ν. Βαλαωρίτης: «Μικρός θρήνος»
Παράλληλα Κείμενα:
• Κ. Π. Καβάφης: «Η πόλις», «Θάλασσα του πρωιού», «Τείχη», «Θυμήσου σώμα», «Έτσι πολύ ατένισα»
• Κ. Καρυωτάκης: «Πρέβεζα», «Εις Ανδρέαν Κάλβον»
• Γ. Σεφέρης: «Στροφή»
• Α. Εμπειρίκος: «Υψικάμινος»
• Ν. Εγγονόπουλος: «Γυψ και Φρουρά», «Το γλωσσάριο των ανθέων»

Δραστηριότητες:
• Έρευνα σε ένα λεξικό λογοτεχνικών όρων της σημασίας των όρων: ρομαντισμός, συμβολισμός, μοντερνισμός.
• Κατασκευή πίνακα με τα χαρακτηριστικά του κάθε κινήματος.
• Δημιουργία συστάδων ποιημάτων με βάση κοινά χαρακτηριστικά (παρόμοιο ρυθμό, μετρική, θεματική). Μπορούν να αξιοποιηθούν ανθολογήσεις στο διαδίκτυο.
• Σύγκριση ποιημάτων του Καβάφη με παραδοσιακά ποιήματα για εντοπισμό των διαφορών.
• Σύγκριση των ποιημάτων του Καβάφη με του Καρυωτάκη.
• Κατάταξη ποιημάτων σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ως το πιο υπερρεαλιστικό.
• Κατάταξη ποιημάτων σε μια σειρά ανάλογα με τη δραματικότητα που τα χαρακτηρίζει ή ανάλογα με το βαθμό του άλογου στοιχείου.
• Αναζήτηση των πιο «ποιητικών» και των πιο «καθημερινών» λέξεων σε ποιήματα και κατασκευή πινάκων. (Για τον Σεφέρη μπορεί να αξιοποιηθεί ο συμφραστικός πίνακας λέξεων στον κόμβο του ΚΕΓ).
• Εντοπισμός του άλογου στοιχείου σε παραδοσιακά και μοντέρνα ποιήματα.\
• Ανίχνευση συμβόλων σε ποιήματα και κατάταξή τους σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα, φυσικά φαινόμενα, εικόνες, ήχοι).
• Διασκευή ενός παραδοσιακού ποιήματος σε μοντέρνο και το αντίθετο.
• Σύνθεση ενός παραδοσιακού και ενός μοντέρνου ποιήματος.
• Συγγραφή κατά ομάδες ενός υπερρεαλιστικού ποιήματος.
• Έρευνα σχετικά με τη χρήση της μυθολογίας στα καλλιτεχνικά ρεύματα της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης.
• Ακρόαση μελοποιημένων ποιημάτων και μελοποίηση παραδοσιακών και μοντέρνων ποιημάτων.
• Ακρόαση και σχολιασμός μαγνητοφωνημένων αναγνώσεων ποιημάτων, πειραματισμός με διαφορετικούς τρόπους φωναχτής ανάγνωσης των ποιημάτων.

Αξιολόγηση:
Αναμένεται οι μαθητές:
• Να αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης.
• Να διακρίνουν τα ποιήματα σε παραδοσιακά και μοντέρνα.
• Να γνωρίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά των λογοτεχνικών ρευμάτων.
• Να γνωρίζουν βασικούς εκπροσώπους της παραδοσιακής ποίησης και τους ποιητές που πραγματοποίησαν τη μετάβαση από την παράδοση στον μοντερνισμό.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου